Verplichte PV-panelen voor grootverbruikers vanaf 2025

Verplichte PV-panelen voor grootverbruikers vanaf 2025

Om de productie van hernieuwbare energie verder aan te wakkeren, heeft de Vlaamse Overheid de beslissing genomen om PV-panelen te verplichten op gebouwen waarin bedrijven gehuisvest zijn met een hoge elektriciteitsafname (>1 GWh/jaar) (Energiebesluit 19 december 2022). De hoeveelheid PV-panelen die geplaatst dient te worden is afhankelijk van het horizontaal dakoppervlak. Naast PV-panelen zijn ook alternatieve pistes mogelijk om aan de verplichting te voldoen. In deze blogpost lichten wij deze verplichting voor u toe.

Welke gebouwen vallen onder deze verplichting?

Gebouwen aangesloten op een afnamepunt waar een elektriciteitsafname van meer dan 1 GWh tijdens één kalenderjaar is, zullen onder deze verplichting vallen. Indien de enige eigenaars van het gebouw publieke organisaties zijn, ligt deze drempel op 250 MWh.

Belangrijk om weten is ook dat het de eigenaar, erfpachter of opstalhouder van het gebouw is, die verantwoordelijk is voor het plaatsen van de PV-panelen. Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) zal deze verplichtinghouders niet zelf verwittigen: De eigenaar, erfpachter of opstalhouder is zelf verantwoordelijk om na te gaan of de afnamedrempel al dan niet overschreden is op het afnamepunt waarop het gebouw is aangesloten.

Wat wordt er verplicht?

De PV-verplichting geldt per afnamepunt dat de afnamedrempel overschrijdt. M.a.w per elektriciteitsmeter wordt gekeken of je meer dan 1.000 MWh hebt afgenomen van het net. Zodra je meer verbruikt dan deze drempel moet je verplicht een hoeveelheid PV installeren (of alternatieven, zie verder). De verplichting wordt uitgedrukt in een vastgelegd piekvermogen per m² aan horizontale dakoppervlakte (van alle gebouwen aangesloten op hetzelfde afnamepunt).

De installatie van hernieuwbare energie zoals PV heeft een directe invloed op je scope 2 CO2-emissies.

Definitie horizontaal dakoppervlak:De horizontale dakoppervlakte is gedefinieerd als de oppervlakte van de projectie van de buitenafmetingen van de overdekte constructie op een horizontaal vlak, met andere woorden is dit de oppervlakte van de daken zoals deze worden weergegeven in planzicht (bovenaanzicht).

Definitie gebouw: Een gebouw is een duurzaam bouwwerk, vast met het aardoppervlak verbonden, dat geen kunstwerk is. Waarbij kunstwerk slaat op civieltechnische constructies, anders dan gebouwen, opgetrokken uit duurzame materialen en zichtbaar van het aardoppervlak. Voorbeelden van kunstwerken zijn schoorstenen, koeltorens, silo’s, cabines.. (voor meer info zie handleiding van het VEKA).

Dakoppervlak dat niet geschikt is voor het plaatsen van PV-panelen wordt niet in mindering gebracht. Zo worden bijvoorbeeld het dakoppervlak van serres, gebogen daken, daken bezet met technische installaties … allemaal in rekening gebracht.

Wanneer een gebouw bijgeplaatst wordt dat ook aangesloten wordt op hetzelfde afnamepunt, dan wordt het horizontaal dakoppervlak van dat gebouw bij het totaal opgeteld. De eigenaar, erfpachter of opstalhouder van het gebouw heeft uiterlijk de tijd tot 1 januari van het vierde kalenderjaar volgend op de toevoeging van het gebouw om ervoor te zorgen dat nog steeds aan de verplichting wordt voldaan.

De PV-panelen mogen geplaatst worden op:

1. de daken van de gebouwen aangesloten op het afnamepunt dat onder de verplichting valt;
2. de eigen site op de daken van de gebouwen, op marginale gronden, op carports of op fietsenstallingen of kunnen drijven op wateroppervlakten;
3. op een andere eigen site op de daken van gebouwen, op marginale gronden, op carports of op fietsenstallingen of kunnen drijven op wateroppervlakten.

Het is niet vastgelegd wie de investering dient te dragen en wie eigenaar moet zijn van de PV-installatie.

Wanneer gaat deze verplichting in?

Indien de afnamedrempel reeds overschreden is in 2021, gaat deze verplichting al in op 30 juni 2025. Is deze drempel pas in een later kalenderjaar overschreden, dan gaat de verplichting pas in op 1 januari van het vierde kalenderjaar dat volgt op het jaar waarin de drempel is overschreden (Bv. Voor het eerst overschreden in 2023 –> Verplichting geldt vanaf 1 januari 2027).

De verplichting gaat in op 30 juni 2025. Wij volgen de evoluties omtrent de verplichting op en communiceren indien er nog grote veranderingen volgen.

Wat dien je nog te weten?

Verstrengingspad

De verplichting verloopt in 3 fases, waarbij het minimum te installeren piekvermogen (W_p) stelselmatig wordt opgedreven:

• Eerste fase       – Vanaf 30/06/2025 = 12,50 W_p / m². (Ongeveer 6,25 % van het dakoppervlak)
• Tweede fase     – Vanaf 01/01/2030 = 18,75 W_p / m². (Ongeveer 9,38 % van het dakoppervlak)
• Derde fase       – Vanaf 01/01/2035 = 25,00 W_p / m². (Ongeveer 12,5 % van het dakoppervlak)

Het kan voor bedrijven uiteraard interessanter zijn om al vanaf de eerste fase te voldoen aan de voorwaarden voor fase 2 en/of fase 3. Dit is een optie, bedrijven zijn dus niet verplicht om in 3 stappen te voldoen aan de verplichting.

Afwijkende elektriciteitsafname

Stel een bedrijf overschrijdt de afnamedrempel voor één van hun afnamepunten gedurende 1 kalenderjaar, dan moet eerst gekeken worden of er geen sprake is van zogeheten ‘afwijkende elektriciteitsafname’:

Als er in elk van de drie kalenderjaren vóór het kalenderjaar waarin de afnamedrempel wordt overschreden reeds een elektriciteitsafname is op het afnamepunt én als de gemiddelde afname van de drie voorgaande jaren lager is dan 90% van de drempelwaarde.

Indien dit het geval is dan moet nog niet aan de verplichting voldaan worden. Deze oefening moet echter wel ieder jaar herhaald worden. Eenmaal vastgesteld is dat de drempel overschreden is én er geen afwijkende elektriciteitsafname is, dan moet wel aan de verplichting voldaan worden.

VEKA heeft een simulator ontwikkeld om per afnamepunt na te gaan of de verplichting geldt.

Aftopregels / Uitstelt

In twee gevallen kan het minimum te installeren vermogen lager liggen dan de bovenstaande verplichting:

1. Aftopping elektriciteitsafname: Het piekvermogen mag beperkt worden tot “35% van de jaarlijkse elektriciteitsafname / 900h”.
2. Aftopping netstudie: Sommige bedrijven zijn beperkt in het maximaal aansluitbaar injectievermogen (afkomstig uit netstudie). Is dit het geval dan wordt het te installeren piekvermogen beperkt tot “maximaal aansluitbaar injectievermogen / 0,7”.

Uitstel kan onder specifieke voorwaarden worden aangevraagd bij het VEKA. Dit kan voor dakvervanging en voor sloop zonder/met heropbouw. Uitzondering aanvragen verloopt volgens een vaste procedure.

Alternatieve pistes?

In sommige gevallen is het praktisch niet mogelijk om PV-panelen te plaatsen. Hiervoor voorziet de regelgeving twee alternatieve pistes:

1. Een equivalente productie realiseren uit windenergie of WKK op biomassa en biogas dat geen biomethaan betreft. Vanaf 2030 mag ook een warmtepomp die een equivalente hoeveelheid hernieuwbare energie aan de omgeving onttrekt geplaatst worden
2. Een participatie in projecten van PV, wind of WKK op biomassa en biogas dat geen biomethaan betreft.

Voor meer informatie omtrent de alternatieve pistes verwijzen we naar de handleiding van het VEKA, hoofdstuk 4.

Hoe zit het met bestaande installaties?

Bestaande installaties zijn deze die in dienst genomen zijn voor 1 januari 2023. Bestaande PV-installaties komen in aanmerking indien ze nog steeds werkzaam zijn en geplaatst zijn op daken van de gebouwen aangesloten op het afnamepunt dat onder de PV-verplichting valt of op daken van andere gebouwen, carports, fietsstallingen, op marginale grond of drijvend op wateroppervlakten op de eigen site.

PV-panelen die op een andere eigen site staan komen niet in aanmerking. Hetzelfde geldt voor wind- en WKK-projecten, indien deze in dienst genomen zijn voor 1 januari 2023 komen ze niet in aanmerking, zowel op een eigen als een andere eigen site.

Verdere informatie

De definitieve regelgeving is nog steeds in ontwikkeling, de hierboven weergegeven informatie is afkomstig uit de handleiding van het VEKA (versie 26 mei 2023). In deze handleiding staan onder andere uitgewerkte voorbeelden voor bedrijven om na te gaan wat wel of niet tot de mogelijkheden behoort om te voldoen aan de verplichting. Voor de meest recente info kun je deze pagina van de Vlaamse overheid raadplegen.

Wil je graag meer informatie? Aarzel dan niet om ons hierover te contacteren.