Zoom in op scope 3 van de carbon footprint

Een carbon footprint of CO2-voetafdruk van een organisatie wordt over het algemeen berekend over drie scopes. Scope 3 is op vandaag voor veel bedrijven nog niet verplicht in kaart te brengen, maar is het net wél interessant dit te doen want scope 3 zit vol inzichten en opportuniteiten voor jouw bedrijf. Wil jij het verschil maken en denken op de lange termijn? Beperk je dan zeker niet tot de eerste twee scopes.

Als bedrijf is het te kort door de bocht om scope 3 te zien als iets dat ‘losstaat’ van uw organisatie om er zodoende geen aandacht aan te spenderen – verderop wordt duidelijk waarom. Uit onze ervaringen weten we dat bij veel productiebedrijven minstens 70% van hun CO2-uitstoot zich in scope 3 situeert. Het loont dus absoluut de moeite om deze – toch wel complexe – oefening te maken.

Upstream en downstream

Volgens het “Greenhouse Gas Protocol” omvat scope 3 alle indirecte emissies die niet opgenomen zijn in scope 2 én die zich voordoen in de waardeketen van het bedrijf of de organisatie – voor een opfrissing van wat juist in welke scope behoort, kan je hier terecht. Dit betekent dat je als bedrijf je niet beperkt tot het eiland waarin je zelf direct impact hebt, maar dat je ook nadenkt waar de impact van je stakeholders liggen. Om een eerste structuur te creëren in scope 3 emissies kan je deze opsplitsen in upstream en downstream emissies. Tip: Het is handig om door middel van een flowchart de waardeketen van jouw producten te visualiseren. Dit vergemakkelijkt nadien ook de dataverzameling.

Logischerwijs zijn enkele voorbeelden van upstream emissies:

• Aankoop van grondstoffen voor het productieproces
• Goederen en diensten noodzakelijk voor het kantoor
• Het transport van aangekochte grondstoffen tot bij uw site

En van downstream emissies:

• Het afval dat ontstaat tijdens het productieproces
• Het transport van goederen naar uw klanten
• Het energieverbruik van uw product bij een eindklant (denk bijvoorbeeld aan het elektriciteitsverbruik van een wasmachine)
• De end-of-life behandeling van uw product nadat een eindklant het weggooit

Die laatste, daar beginnen sommigen van te zweten. Is dit nog een deel van onze verantwoordelijkheid? Moeten we daar als bedrijf ons echt over buigen? Ons antwoord daarop is volmondig JA! Want wij zijn er rotsvast van overtuigd dat als je op termijn uw producten niet recycleerbaar maakt, of herbruikbaar, dat uiteindelijk voor uw bedrijf risico’s met zich meebrengt.

Het waarom van scope 3

Door als onderneming je volledige waardeketen in kaart te brengen, ontstaat er inzicht in je bedrijfsvoering. Inzicht die je kan opvatten als een soort risico-analyse. Want de uitstoot van CO2-emissies brengt een bepaald risico met zich mee voor u als organisatie.  Als er bijvoorbeeld veel emissies gekoppeld zijn aan de basisgrondstof waaruit uw product wordt gemaakt, dan kan dat in de nabije toekomst leiden tot een stijging in de kosten voor uw bedrijf. Daarnaast kan dit ook een invloed hebben op de verkoop omdat er bijvoorbeeld een alternatief product op de markt komt die het op dat vlak beter doet. We zijn niet meer veraf van een tijdperk waarin klanten de CO2-voetafdruk meenemen in hun productkeuze. Integendeel, we zien het op vandaag reeds gebeuren.

Dankzij het inzicht in je scope 3 emissies, kan je tevens als organisatie gerichte opportuniteiten lokaliseren. Kunnen we ons product aanpassen of ons anders organiseren zodat de CO2–voetafdruk van onze producten naar beneden gaat? Kunnen we een nieuwe productielijn ontwikkelen dat ons in staat stelt om te antwoorden op de behoeften van morgen?

Daarnaast zal een volledig inzicht in je CO2-voetafdruk ook van belang zijn voor investeerders, banken en de overheid (nieuwe regelgevingen).

En omgekeerd: scope 3 niet in kaart brengen kan leiden tot een verkeerde interpretatie van de situatie van het bedrijf en dus tot de verkeerde beslissingen. Ook het standaard GHG-protocol legt daar de nadruk op. Bij E-luse wordt scope 3 daarom altijd in kaart gebracht en laat ons vooral samen op zoek gaan naar een goed plan voor de toekomst van uw organisatie.

Het speelveld ligt nog open

Op vandaag krijg je als bedrijf nog de ruimte om te beslissen wat je meeneemt in scope 3 en wat niet. Een drijfveer kan zijn dat bepaalde emissies te veraf staan van de dagdagelijkse werking of dat de data zeer moeilijk te verzamelen is in een relatief accurate vorm. Wat doe je bijvoorbeeld met de uitstoot die klanten creëren om tot bij u te komen voor de bespreking van een project?

Er worden binnen scope 3 bepaalde grenzen bepaald, waarbij het bedrijf zelf beslist wat het wenst mee te rekenen van scope 3 en wat niet. Belangrijk hierbij is dat je als organisatie transparant communiceert over wat is meegerekend. Doch raden wij aan om de blik zo ruim mogelijk te houden de eerste maal de carbon footprint wordt bepaald, want zo kan je zeker geen grote emissiebronnen uitsluiten.

Bepaling van de carbon footprint op de drie scopes wordt zeker een verplichting voor bedrijven.

Eline – Sustainability Consultant

Ongetwijfeld komen er in de toekomst voorschriften over wat in de scope 3 minstens moet worden meegerekend. Er wordt er op dit eigenste moment binnen de Science Based Targets (SBTi) bepaald hoeveel % van de totale scope 3 er in kaart gebracht moet worden. Dit wordt per sector bepaald, samen met reductiedoelstellingen in lijn met het klimaatakkoord van Parijs en de daaropvolgende Green Deal van de Europese Commissie.

CSRD en de carbon footprint

Vandaag zijn er reeds een aantal grote bedrijven verplicht om te rapporteren over hun vooruitgang op vlak van duurzaamheid (NFRD). In de eerstvolgende jaren zullen er meer bedrijven onder de verplichting vallen (we gaan van ongeveer 12.000 naar 50.000 Europese bedrijven) en dit met hogere vereisten: de CSRD of Corporate Sustainability Reporting Directive. Op vandaag is in de draftversie van de rapportagestandaard alvast een concreet reductieplan van de carbon footprint van organisaties opgenomen, en dat met zowel scope 1, 2 én 3. Via deze weg zal de ganse keten de vraag voorgeschoteld krijgen en dus ook uw bedrijf. Indien u een antwoord kunt geven, zal je ongetwijfeld een stevige voet voor hebben bij uw klant.